เหตุเกิดเมื่อวันที่ 11 กรกฎาคม 2565 ที่ผ่านมา อาจกล่าวได้ว่าเป็นคลื่นปฏิรูปการทำงานกรมถนน ระลอกเล็ก ๆ ของกระทรวงคมนาคม
โดย นายศักดิ์สยาม ชิดชอบ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม เป็นประธานในพิธีลงนาม บันทึกข้อตกลงความร่วมมือเพื่อการบูรณาการการพัฒนานวัตกรรมและโครงข่ายทางถนนร่วมกันระหว่างกรมทางหลวง (ทล.) กรมทางหลวงชนบท (ทช.) และการทางพิเศษแห่งประเทศไทย (กทพ.)
รัฐบาลมีนโยบายให้ทุกหน่วยงานดำเนินงานโดยยึดหลักการบูรณาการ การมีส่วนร่วมและสร้างการรับรู้ควบคู่การประชาสัมพันธ์ กระทรวงคมนาคมได้ดำเนินการตามนโยบายดังกล่าวมาอย่างต่อเนื่อง ลงนาม MOU ครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อบูรณาการความร่วมมือในการกำหนดแนวทางในการพัฒนาโครงการทางหลวงพิเศษระหว่างเมือง โครงการทางหลวงชนบท และโครงการทางพิเศษ
แนวทางคือ สร้างความร่วมมือข้ามหน่วยงานในการวางแผนการศึกษาและออกแบบโครงการ พร้อมทั้งส่งเสริมสนับสนุนเรียนรู้และพัฒนานวัตกรรมต่าง ๆ ของแผนลงทุน ทางหลวงพิเศษระหว่างเมือง ทางหลวงชนบท และทางพิเศษ ร่วมกัน
เช่น การบริหารจัดการแบบ single command เพื่อให้เกิดการสั่งการที่ชัดเจนและมีประสิทธิภาพ การเชื่อมโยงข้อมูลการจราจรเพื่อวิเคราะห์และแก้ไขปัญหาการจราจรในโครงข่ายคมนาคมทางถนนของประเทศ
เปิด 5 โปรเจ็กต์ 2.3 แสนล้าน
สำหรับลอตแรกของปฏิบัติการกรมถนน มีโครงข่ายที่จะบูรณาการการพัฒนาโครงการร่วมกันในเบื้องต้น 5 โครงการ มูลค่าลงทุนรวม 233,799 ล้านบาทประกอบด้วย
1.โครงการทางพิเศษสายเมืองใหม่-เกาะแก้ว-กะทู้ จังหวัดภูเก็ต หรือทางด่วนเมืองใหม่-เกาะแก้ว-กะทู้ ระยะทาง 30 กิโลเมตร เดิมกรมทางหลวงได้เคยศึกษาออกแบบเป็นทางหลวงแนวใหม่สายเมืองใหม่เกาะแก้ว ล่าสุดได้มอบหมายให้การทางพิเศษแห่งประเทศไทยเป็นผู้รับผิดชอบดำเนินโครงการ เป็นรูปแบบทางพิเศษเชื่อมต่อกับโครงการทางพิเศษสายกะทู้ ป่าตอง มีมูลค่าโครงการ 30,456 ล้านบาท
2.โครงการทางยกระดับบนทางหลวงหมายเลข 305 (ปทุมธานี-รังสิต-องครักษ์) ระยะทาง 20 กิโลเมตร เป็นโครงการที่กรมทางหลวงได้ศึกษาออกแบบไว้ ล่าสุดมอบหมายให้การทางพิเศษฯเป็นผู้รับผิดชอบดำเนินการ รูปแบบเป็นทางด่วนสายอุดรรัถยา-ปทุมธานี มีมูลค่าโครงการ 38,557 ล้านบาท
3.โครงการทางหลวงพิเศษระหว่างเมือง สายทางยกระดับศรีนครินทร์-ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ ระยะทาง 18 กิโลเมตร กรมทางหลวงได้ศึกษาออกแบบไว้ ล่าสุดมอบหมายให้การทางพิเศษฯรับไปดำเนินการเป็นทางพิเศษ (ปรับจากมอเตอร์เวย์เป็นทางด่วน) โดยให้ปฏิบัติตามขั้นตอนของกฎหมายที่เกี่ยวข้อง มูลค่าโครงการ 43,185 ล้านบาท
4.โครงข่ายทางสนับสนุนการเชื่อมต่อระบบขนส่งหลักของประเทศ ช่วงจังหวัดสมุทรสาคร-สมุทรปราการ (สะพานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา บริเวณอำเภอพระสมุทรเจดีย์ จังหวัดสมุทรปราการและถนนเชื่อมต่อ) ระยะทาง 72 กิโลเมตร โครงการนี้กรมทางหลวงชนบทได้ศึกษาและออกแบบไว้ รวมทั้งได้เสนอรายงานผลกระทบสิ่งแวดล้อมหรือ EIA ผ่านความเห็นชอบจากคณะกรรมการผู้ชำนาญการ เตรียมนำเสนอคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติให้ความเห็นชอบ
โครงการนี้มอบหมายให้การทางพิเศษฯเป็นผู้ดำเนินโครงการ บูรณาการร่วมกับโครงการถนนวงแหวนรอบนอกกรุงเทพมหานคร รอบที่ 3 ด้านใต้ และให้กรมทางหลวงชนบทรับผิดชอบถนนโครงข่ายรองที่เชื่อมต่อช่วงถนน จาก ทล.3 บรรจบ ทล.34 ระยะทาง 16 กิโลเมตร มูลค่าโครงการ 96,600 ล้านบาท
และ 5.โครงการสะพานเชื่อมเกาะสมุย จากอำเภอเกาะสมุย สุราษฎร์ธานี ไปยังอำเภอขนอม นครศรีธรรมราช ระยะทาง 17 กิโลเมตร โดยมอบหมายให้การทางพิเศษฯเป็นผู้รับผิดชอบ มีมูลค่าโครงการ 25,000 ล้านบาท
เบ็ดเสร็จทั้ง 5 โครงการที่การทางพิเศษฯรับไปดำเนินการมีมูลค่าโครงการรวม 233,799 ล้านบาท
ทางด่วนลอต 2 อีก 19 โครงการ
ในทางปฏิบัติทั้ง 5 โครงการที่มีการเซ็น MOU ในครั้งนี้ การทางพิเศษฯสามารถเริ่มดำเนินการได้ในทันที แต่อาจจะต้องศึกษาเพิ่มเติมเล็กน้อยในส่วนของต้นทุนค่าก่อสร้าง เนื่องจากต้นทุนอุปกรณ์การก่อสร้างที่สูงขึ้นในยุคสถานการณ์โควิด ผสมโรงกับสงครามรัสเซีย-ยูเครน
สำหรับเหตุผลของการทำ MOU ศักดิ์สยาม ระบุว่า กรมทางหลวงกับกรมทางหลวงชนบท เป็นกรมถนนที่มีภารกิจรอสร้างถนนจำนวนมาก แต่ติดอุปสรรคด้านงบประมาณมีจำกัด ในขณะที่การทางพิเศษฯซึ่งเป็นรัฐวิสาหกิจจึงมีความคล่องตัวกว่า มีความสามารถในการระดมทุนไม่ว่าจะผ่านการร่วมทุน (PPP) หรือการจัดตั้งกองทุนโครงสร้างพื้นฐาน
ด้วยเหตุผลของ งานรอเงิน ดังกล่าว หากใช้วิธีงบประมาณปกติจะต้องใช้เวลาค่อนข้างนานจนอาจทำให้เกิดค่าเสียโอกาสต่อการพัฒนาประเทศได้ โดยเฉพาะในภาวะที่ประเทศกำลังโหยหาความพร้อมเพื่อรองรับการฟื้นตัวทางเศรษฐกิจขนานใหญ่หลังยุคโควิด
ในด้านแหล่งทุนนั้น ในเบื้องต้นได้มีการมอบนโยบายเพิ่มเติมไปว่า ให้การทางพิเศษฯแสวงหาวิธีการหารายได้อื่น ๆ นอกจากรายได้การเก็บค่าผ่านทาง เช่น เพิ่มช่องทางหารายได้จากการพัฒนาพื้นที่เชิงพาณิชย์ หรือ rest area ขึ้นเพื่อให้สามารถนำรายได้มาช่วยลดภาระแก่ประชาชนในการเก็บค่าผ่านทาง
สำหรับปฏิบัติการความร่วมมือแบบบูรณาการเช่นนี้ ในอนาคตอันใกล้เตรียมทำ MOU ระหว่าง ร.ฟ.ท.-การรถไฟแห่งประเทศไทย กรมทางหลวง และกรมทางหลวงชนบท ว่าด้วยนโยบาย MR Map รวมทั้ง MOU 2 กระทรวง คมนาคม-พม. (กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ เกี่ยวกับการพัฒนาที่อยู่อาศัย)
โครงการที่ได้มีการเซ็น MOU ในครั้งนี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น โดยมีโครงการอื่น ๆ ที่การทางพิเศษฯกำลังศึกษาอยู่อีก 19 โครงการ คำกล่าวแบบต่อยอดประเด็นของ รมต.ศักดิ์สยาม
20/7/2565 ประชาชาติธุรกิจออนไลน์ (20 กรกฎาคม 2565)
